You are currently viewing Zapomniane perły kina polskiego – klasycy krótkiego metrażu
Bossak Jerzy;

Zapomniane perły kina polskiego – klasycy krótkiego metrażu

  • Post author:
  • Post category:archiwum

Jerzy Bossak

ur. 31.07.1910, Rostów nad Donem, Rosja; zm. 23.05.1989, Warszawa, Polska. Ukończył studia prawnicze i filozoficzne na UW; od 1930 związany z kinem. Wojnę spędził w ZSRR, gdzie był jednym ze współtwórców Wytwórni Filmowej WP. W latach 1944-49 redaktor naczelny Polskiej Kroniki Filmowej i dyrektor programowy “Filmu Polskiego”. Pierwszy redaktor naczelny tygodnika “Film”. W latach 1956-68 kierownik artystyczny Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie oraz Zespołu Filmowego “Kamera” (1957-68). Profesor (1948-68) i dziekan (1956-68, 1987-89) Wydziału Reżyserii PWSTiF w Łodzi. Pełnił ważne funkcje w SFP i Międzynarodowym Stowarzyszeniu Filmu Dokumentalnego. Organizator, działacz i reżyser. I dobry duch polskiego kina.

1961: Wrzesień (tak było) – współreż. Wacław Kaźmierczak. 58 min. Prod.: WFD

Film oparty na zdjęciach archiwalnych o początkach wojny. Pomimo przekłamań historycznych i ideologicznego komentarza dzieło fascynujące jako przykład filmu montażowego.

Filmpolski.pl

1963: Requiem dla 500 tysięcy – współreż. Wacław Kaźmierczak. 29 min. Prod.: WFD

Montaż autentycznych materiałów filmowych i fotograficznych dotyczących Powstania w Warszawskim Gettcie, gdzie stłoczono pół miliona ludzi; od jego organizacji, poprzez kolejne etapy zagłady, do bohaterskiego zrywu ludności żydowskiej. Film ilustruje muzyka Mozarta i Haendla, podkreślając patos i grozę tragedii narodowej.

Filmpolski.pl

Tadeusz Jaworski

ur. 20.02.1926, Trembowla; zm. 11.07.2017, Toronto, Kanada. W latach 50. związany z łódzką Wytwórnią Filmów Oświatowych, w latach 60. z Wytwórnią Filmów Dokumentalnych w Warszawie; wyreżyserował kilka spektakli Teatru Tv. W roku 1968 rozpoczął prace nad swoim debiutem fabularnym, którym miała być ekranizacja sztuki Stanisława Grochowiaka “Partita na instrument drewniany”. Po wydarzeniach Marca 1968 decyzją władz prace na planie zostały przerwane. W roku 1969 wyemigrował do Kanady, gdzie m.in. w roku 1972 zrealizował film “Selling Out”, rok później nominowany do Oscara w kategorii: krótki film dokumentalny. Z socjologicznym zacięciem opisywał polską rzeczywistość i „przebudzenie czarnej Afryki”.

1962: Źródło. 15 min. Prod.: WFD

Reportaż z wioski kieleckiej, w której niespodziewanie wytrysnęło źródło. Tragiczny spór o dostęp ludzi do źródła wody przez długie lata podzielił wieś na dwa wrogo ze sobą walczące obozy. Zdjęcia do filmu realizowano “na gorąco”. Realizatorzy przyczynili się do zakończenia sporów i pozytywnego rozwiązania kwestii wody dla całej wsi.

Filmpolski.pl

1962: 80 dni Lumumby. 12 min. Prod.: WFD

Film przedstawia sylwetkę Patrice Lumumby; jednym ze scenarzystów był Ryszard Kapuściński.

Filmpolski.pl

1965: Święta wojna. 12 min. Prod.: WFD

Konflikt parafian z proboszczem w niewielkiej wiosce na Kielecczyznie.

Filmpolski.pl

Marek Piwowski

ur. 24.10.1935, Warszawa, Polska. W młodości wyrzucono go 13 razy z różnych szkół; pracował w rozmaitych zawodach, za próbę ucieczki na Zachód trafił do więzienia. W 1963 ukończył dziennikarstwo (pracował jako redaktor działu reportażu “Nowej Kultury”), w 1968 Wydział Reżyserii PWSTiF w Łodzi. Często występował w małych rolach; był współautorem scenariusza „Po drodze” Marty Meszaros (1979). Wielokrotnie nagradzany w kraju i za granicą za filmy krótkometrażowe; po debiutanckim „Rejsie” (1970) został ulubieńcem publiczności – i cenzury. Pozbawiony możliwości realizacji filmów dla kin pracował w TV, gdzie zrealizował interesujące spektakle teatralne. Po wielu latach pauzowania i zarabiania poprawianiem cudzych scenariuszy i wykładami z reżyserii próbował powrotu „Uprowadzeniem Agaty” (1993), ale gotowy film rozczarował. Wrócił do TV, gdzie według własnych tekstów zrealizował serię złośliwych grotesek, po których zadziwił subtelną opowieścią o umierającym chłopcu według powieści Hansa-Emmanuela Schmidta („Oskar”). W marcu 2007 ujawnił, że pod koniec lat 60. podpisał zobowiązanie do współpracy z wywiadem PRL w zamian za zgodę na wyjazdy zagraniczne.

1971: Korkociąg. 10 min. Prod.: WFD.

52. rocznicę powstania Państwowego Monopolu Spirytusowego uczczono uroczyście. Bardzo ważny działacz w swoim przemówieniu podkreślił, że wprawdzie jubileusz dotyczy powstania Monopolu w 1944 roku w wyzwolonym Lublinie, ale wielka gałąź gospodarki jaką jest przemysł spirytusowy powstała w 1919 roku. A tak naprawdę przemysł ten rozpoczął aktywną działalność wraz z rozbiorami i już wówczas był na wysokim poziomie i dobrze zorganizowany. To inscenizowane, ale będące powtórzeniem prawdziwego przemówienia Marek Piwowski przewrotnie konfrontuje ze nakręconymi w szpitalu wstrząsającymi zdjęciami pokazującymi efekty nadużywania alkoholu. Śledząc poszczególne ich fazy nie pozostawia jednak widza z obrazem śmierci kończącym straszne cierpienia- na pociechę podsuwa optymistyczny fragment przemówienia: przemysł spirytusowy ufnie patrzy w przyszłość, tempo produkcji alkoholu będzie stale rosło, obecne linie rozlewnicze zostaną zastąpione nowoczesnymi o wysokiej wydajności… Lapidarny i jakże wymowny dokument w 1971 roku uhonorowano “Srebrnym Lajkonikiem”, Nagrodą Specjalną Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji na XI Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie… i nie skierowano do rozpowszechniania.

Filmpolski.pl

1982: Bulgot. 4 min. Prod.: WFD

Zabawna ilustracja piosenki Kazimierza Grześkowiaka “Codziennie wolna sobota” – i jednocześnie ironiczny komentarz do wcześniejszego o 10 lat „Korkociągu”.

Filmpolski.pl